De filmografie van Naomi Kawase valt op door de unieke behandeling van familierelaties te midden van de natuur, met een typische Japanse verankering. Een kort portret van een inspirerende regisseur die fictie en een documentaire aanpak combineert tot een cinema die zich ergens situeert tussen het spiritualistische, het poëtische en het ecologische.
Sierlijke en contemplatieve documentaires
Naomi Kawase, opgevoed door adoptieouders, bracht haar jeugd door op het platteland, in de regio Nara, wat haar passie voor autobiografische cinema aanwakkerde.
Ze studeerde fotografie aan de Osaka School of Visual Arts. Daar maakte ze experimentele korte films. In 1989 studeerde ze af en begon ze les te geven. Tegelijkertijd begon ze haar carrière als cineaste met een documentaire waarin afkomst en familiebanden centraal stonden: In Her Arms (1992). De sierlijke en contemplatieve stijl van het werk zal uitgroeien tot een van haar belangrijkste kenmerken
Een authentieke regisseur
Kawase maakte furore in Cannes met haar fictiefilm Suzaku (1997) waarmee ze op 28-jarige leeftijd de Caméra d'Or won... Het verhaal gaat over een boomkweker wiens dorp wordt getroffen door de economische crisis.
In 2007 won Naomi Kawase de Grote Prijs in Cannes met The Mourning Forest: de ontmoeting in een bejaardentehuis tussen een verzorgster, getroffen door de dood van haar zoon, en een weduwnaar. Na een auto-ongeluk raken de twee personages verdwaald in het bos en moeten ze de confrontatie aangaan met hun emoties en hun lijden.
Haar volgde films waren Nanayomachi (2008), Koma (2009), Genpin (2010) en Hanezu (2011).
Met het poëtische Still the Water (2014) stapte Naomi Kawase "af van haar realistische, autobiografische aanpak.” Op het eiland Amami wordt een tienermeisje verscheurd tussen haar harmonieuze relatie met de natuur, haar liefde voor een stadsjongen en haar lijden door de ziekte van haar moeder, een sjamaan.
An (The Delights of Tokyo) (2015) is een verhaal over de overdracht van culinaire kennis tussen een voormalige melaatse en een afgeleefde ambachtsman. In deze film stelt Naomi Kawase onder meer de wreedheid van de Japanse samenleving aan de kaak.
In Radiance (2017) wordt een fotograaf wiens zicht verslechtert verliefd op een jonge schrijfster van audiodescripties van films. In haar werk moet ze het juiste ritme vinden, de juiste term... Noem het een mooie metafoor voor het werk van Kawase als regisseur. Dit thema van het creatieve proces voor slechtzienden is trouwens vrij nieuw in de cinema.
Met True Mothers (2020), opgenomen na Journey to Yoshino, wordt het thema adoptie en het gewicht van tradities verkend. Naomi Kawase "breekt de muren van fictie af en de film doet ons denken aan haar formidabel debuut In Her Arms, een documentaire in de eerste persoon.”
De stijl van Kawase
Naomi Kawase filmt uit de hand, bij natuurlijk licht en ze werkt vaak met niet-professionele acteurs. Haar stilistische keuzes: minutieuze beeldcomposities, een minimalistische montage en een nadruk op stiltes. Kawase mengt op subtiele wijze elementen van fictie, documentaire beelden, video's en foto's van de Japanse samenleving. Haar camera legt de bewegingen van de natuur vast door middel van inserts of poëtisch tegenlicht. Zo krijgt de hoofdrolspeelster van Still the Water de opdracht om "de schoonheid van deze landschappen te voelen en te laten voelen". Kawase wil "de interactie laten zien tussen de personages en deze natuur, die zeer gewelddadig maar ook buitengewoon mooi kan zijn." Kawase's cinema is contemplatief: het vangt de dagelijkse gebaren van de zeer sterk gecodificeerde Japanse cultuur.
Behandelde thema's
Ouderlijke afwezigheid, vragen over leven en dood, de harmonische band met de natuur, het gewicht van de traditie, de impact van de modernisering op de plattelandsgemeenschappen, de stad als destructief element van de natuur en de sociale verhoudingen, vormen de kern van haar filmografie.
Nieuwe vertelwijzen
Haar filmografie verkent nieuwe narratieve vertelwijzen die de noties van dramatische progressie en plot loslaten.
Een productieve artiest
Kawase's artistieke projecten gaan verder dan het cinematografische medium: reclamefilms, DJ's, kalligrafie, schrijven, fotografie. Het is geen toeval dat de regisseuse werd uitgekozen om de officiële documentaire van de Olympische Spelen Tokio 2021 te draaien. Het is door het spirituele dat de cineaste dit project verrijkt: door een eeuwenoud ritueel te filmen in een tempel in de buurt van haar huis. Naomi Kawase blijft consequent, ook als ze niet met het medium film werkt.
Geraadpleegde bronnen : France Culture, Screen Daily, Britannica, Le Monde, The Guardian, Libération, Les Inrocks.
Na AN en RADIANCE keert de gerenommeerde Japanse regisseur Naomi Kawase terug met een ontroerend verhaal over familie en moederschap. Warm, menselijk, genuanceerd en met een perfect gevoel voor dat wat ons leven waarde geeft. Satoko en haar man hebben het goed, maar het lukt niet om zwanger te worden. Ze besluiten voor adoptie in aanmerking te willen komen. Zo worden ze de ouders van Asato, een jongentje geboren uit een onstuimige puberliefde. Jaren later komt hun gezinsgeluk onder spanning te staan als een onbekende jonge vrouw zich aandient en beweert Asato's echte moeder te zijn. Satoko gaat de confrontatie met deze Hikari aan. Wie is ze en wat is er dedstijds gebeurd? Gebaseerd op een roman van Mizuki Tsujimora en met de herkenbare visuele kracht van Kawase, die de film een unieke intensiteit geeft. TRUE MOTHERS maakte deel uit van de officiële selectie van Cannes 2020.
Na het succes van AN, komt de veelvuldig bekroonde Japanse regisseur Naomi Kawase haar nieuwe speelfilm RADIANCE. Ook deze film was net als haar eerdere films (STILL THE WATER, HAZENU, THE MOURNING FOREST en SHARA) geselecteerd voor de Officiële Competitie van het Cannes filmfestival en won daar de Oecumenische Juryprijs.
Sentaro runt een klein bakkerswinkeltje waar hij dorayaki verkoopt - Japanse pannenkoekjes gevuld met ‘An’, een zoete rodebonenpasta. Wanneer Tokue, een oude en ietwat spirituele vrouw, aanbiedt hem te helpen in de keuken, accepteert hij dat schoorvoetend. Tokue blijkt met veel liefde en aandacht overheerlijke ‘An’ te kunnen maken. Dankzij haar geheime recept, komt de kleine bakkerij tot bloei en ontstaat er een bijzondere vriendschap.
Op het subtropische Japanese eiland Amami-Oshima blijven natuurtradities leven. Tijdens een augustusnacht van traditionele dansen onder de volle maan ontdekt de zestienjarige Kaito een dood drijvend lichaam in zee. Zijn vriendinnetje Kyoko zal hem helpen dit mysterie te doorgronden. Samen leren Kaito en Kyoko volwassen te worden door het ervaren van de onderling verweven cycli van leven, dood en liefde.
