Mati Diop zette zichzelf in 2019 op de kaart met haar indrukwekkende speelfilmdebuut ATLANTIQUE. De film werd geselecteerd voor het Filmfestival van Cannes, waarmee Diop de eerste zwarte vrouw was die als regisseur een film in de hoofdcompetitie van het festival had staan. Bovendien won de film de Grand Prix van het festival. Haar tweede lange film, de documentaire DAHOMEY, won de Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn. DAHOMEY is tevens de Senegalese inzending voor de Oscars.
Mati Diop werd geboren in Frankrijk in 1982, maar haar kindertijd bracht ze zowel in Franrijk als Senegal door en haar Senegalese roots vormen een belangrijke inspiratiebron. Haar vader is Wasis Diop, een succesvolle Senegalese muzikant. Mati volgde kunstopleidingen in Parijs en aan het Radcliffe Institute van Harvard in de VS. Daar werkte ze al aan wat later ATLANTIQUE zou worden. Dit kreeg echter eerst vorm in de korte film ATLANTIQUES in 2009. Deze korte film won een Tiger Award op het IFFR.
It took Mati Diop just seven weeks to shoot Atlantique, but it’s a film she says she has been making all her life. “Migration is part of who I am. If my father hadn’t come to France, I wouldn’t be here in front of you. I wouldn’t have made this film.” (British Vogue)
Intussen was ze ook als actrice te zien. Haar eerste rol was in 35 RHUMS van Claire Denis (in 2008). Ze speelt een van de hoofdrollen als Josephine die met haar vader in een Parijse buitenwijk woont. Tegen de achtergrond van de grauwe banlieu vertelt Denis een warm verhaal over ouders die hun kind los moeten laten. Meer recentelijk was Diop als acteur te zien in AVEC AMOUR ET ACHARNEMENT, ook van Claire Denis. Denis inspireerde Diop ook als regisseur.
Met ATLANTIQUE en DAHOMEY heeft Diop overtuigend laten zien dat ze een boodschap heeft. Ondanks de verschillen in vorm (speelfilm en documentaire) gebruikt ze in beide films magisch realistische elementen om een verhaal te vertellen en de kijker een nieuw perspectief te bieden.
“It’s essential for film and literature to make the oppressed not only visible, but truly embodied.” (British Vogue)
In ATLANTIQUE ontdekken we het leven in Dakar. Verschillende verwachtingen van de toekomst komen samen in een verstandshuwelijk, de vervaarlijke oceaan en mysterieuze verschijnselen. De vrouwen in de film worden bezeten door de geesten van de mannen die op zee omkwamen, op zoek naar een beter leven in het westen. In DAHOMEY volgen we juist de terugkeer van artefacten vanuit het westen. Objecten die een ziel en een mythische betekenis hebben. ‘Ze moesten de stem krijgen van een immigrant die huiswaarts keert, met alle vragen en onzekerheden die dat met zich meebrengt,’ aldus Diop in de Volkskrant. ‘Na mijn vorige film Atlantique, die ook over terugkeer ging, mijn eigen terugkeer naar Senegal, en de terugkeer van de geesten van op zee omgekomen Senegalese jongemannen, begon het me te dagen dat mijn volgende film over de restitutie van roofkunst moest gaan. Een combinatie van een spirituele en een activistische odyssee’, in NRC.
Vol spanning wachten we af welke kant Diop met haar volgende film opgaat. Haar richting lijkt misschien duidelijk, maar de vorm die ze kiest maakt haar werk tot een ontdekkingsreis. Dat ze een uniek en eigenzinnig talent is heeft ze in ieder geval overtuigend laten zien.
Bronvermelding:
Met DAHOMEY maakt Mati Diop (ATLANTIQUE) een documentaire over dekolonisering en restitutie. Poëzie, politiek en esthetiek gaan hand in hand in deze verrassende kijk op een actueel thema. De film won de Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn. In november 2021 staan 26 schatten van het koninkrijk Dahomey op het punt Parijs te verlaten om terug te keren naar hun land van herkomst, de huidige Republiek Benin. Samen met duizenden andere artefacten werden ze in 1892 door Franse koloniale troepen geplunderd. Maar hoe moet je je verhouden ten opzichte van de schatten van je voorouders, in een land dat tijdens hun afwezigheid vooruit is gegaan? Dit debat woedt onder de studenten van Benin. Met een originele mix van docu en fictie, geeft Mati Diop het woord aan een jonge generatie. ‘Intriguing… An invigorating and enlivening film’ ★★★★ (The Guardian)
De 17-jarige Ada uit Dakar wordt verliefd op Souleiman, maar is uitgehuwelijkt aan een andere man. Wanneer Souleiman plots verdwijnt, lijkt het erop dat hij de riskante boottocht naar Europa probeert te maken. Als de lichamen van een aantal van zijn vrienden op het strand aanspoelen, wordt aangenomen dat hij de tocht niet heeft overleefd.
